Lothian Schots is een Centraalschots dialect, gesproken in de Lothians; dit is het gebied dat zich zuidwaarts uitstrekt vanaf de Firth of Forth naar de lammermuirs.
Een specifieke karaktertrek van de klank van het Lothian Schots is het voortdurende gebruik van de klank “aw” waar “ah” voorkomt in andere Schotse dialecten. Het is bijvoorbeeld, “he cawr broke doun so Aw haed tae gaun aw the wey fae Lawngniddry tae the Pawns on fit,” in plaats van “The car broke doun sae A haed tae gang aa the road fae Langniddry tae the Pans.”
Een karakteristieke medeklinker in Lothian Schots is de “retroflexe R” die wordt gebruikt wanneer de r voorkomt na “th”, “t” of “d”. De tong wordt achterin de mond gelegd, zodat een zeer dichte, rollende klank ontstaat. Hierdoor klinkt “three” ongeveer als “shree”, “tree” als “tshree” en “dree” als “jree”.
Deze kenmerken komen haast nooit voor in geschreven Schots (omdat veelal een gestandaardiseerde vorm wordt gebruikt), alhoewel vele bekende Schotse schrijvers uit de Lothians kwamen: bijvoorbeeld Allan Ramsay, Robert Fergusson, Sir Walter Scott en Robert Louis Stevenson. Irving Welsh schreef “Trainspotting” in een mengtaal van stedelijk Lothian Schots en Engels.
In de meer zuidoostelijke dialecten worden enkele veelvoorkomende woorden uitgesproken als in het Schots van het grensgebied, bijvoorbeeld “oo” (wij), “twae” (twee), “whae” (wie), “awae” (weg).
· onderstaande woorden zijn karakteristiek voor Lothian Schots:
canny nanny: een wilde, angelloze bij
pickies: hopscotch
swee: swing
· enkele geografische namen:
Embrae: Edinburgh
Lithgae: Linlithgow
Heddinton: Haddington
The Pans: Prestonpans
Dumpender: Traprain Law
Ternent: Tranent
Pethheid: Pathhead
The Paps o Fife: Oost en West Lomond, gezien vanuit de Lothians
Auteur: Sandy Fleming, 2002
Vertaler: Mathieu van Woerkom, 2002
Bloemlezing
Auteur: Sandy Fleemin (Sandy Fleming)
Bron: “The Mairiage o Robin Reidbreest an Jenny Wran” (“Het huwelijk van Robin Redbreast en Jenny Wren”)
Vertaler: Mathieu van Woerkom
“Ar yous gaun ti the big schuil nou?” |
“Ga je nu naar de grote school?” |
Meer informatie: http://www.lowlands-l.net (Klik op “Resources” en op “Links” of “Offline Material”.)